Zo maak je een lichtatelier

Regelmatig noemen we het bij producten of in berichten: ‘Leuk om te gebruiken in een lichtatelier’. Maar wat kun je met een lichtatelier en wat heb je ervoor nodig? Veel scholen schaften afgelopen jaar een lichtkubus of lichttafel aan, maar hoe ga je deze inzetten? Daar krijgen we nog best wel vaak vragen over. In dit blog gaan we wat dieper in op de achtergrond van een lichtatelier en geven we je tips over het gebruik van materialen.

Wat is een lichtatelier?

Allereerst de vraag: Wat versta je onder een lichtatelier? Als je een lichttafel in een lokaal zet dan kunnen kinderen daar mee spelen, maar het blijft gewoon materiaal. Met het inrichten van een lichtatelier ga je een stapje verder. Je maakt er dan echt een plek van waar kinderen kunnen ontdekken. Eigenlijk is het een hoek waarin kinderen meerdere materialen tot hun beschikking hebben om experimenten uit te voeren. Dat kunnen heel gewone materialen zijn die standaard aanwezig zijn in je groep of eenvoudig verkrijgbaar zijn. Het gaat om de combinatie van materialen: Het geeft kinderen de mogelijkheid om te ontdekken en te experimenteren met licht, donker, schaduwen, kleuren en patronen. De combinatie van materialen maakt van het lichtatelier een fascinerende hoek boordevol leerelementen.

Ingrediënten voor een lichtatelier

Om je op weg te helpen bij het inrichten van zo’n lichtatelier geven we je een opsomming van de soorten materiaal die je kunt gebruiken. Hierbij gaat het niet zozeer om welk materiaal je gebruikt, maar wat het materiaal voor functie heeft.

  • Lichtgevende materialen: Je hebt een lichtbron nodig zijn. Dat kan een lichttafel zijn, maar denk ook aan zaklampjes, ledlampjes of kerstverlichting. Door verschillende lichtbronnen aan te bieden kunnen kinderen op verschillende manieren ervaringen opdoen met licht. Een lichttafel geeft mooi gelijkmatig licht, terwijl een zaklamp weer ideaal is om ergens een bundel licht op te richten.
  • Materialen die licht tegenhouden: Licht komt het best tot zijn recht in het donker. Zorg dat kinderen de gelegenheid hebben om de hoek donker te maken. Dit kan met schermen, doeken of een donkere tent. Ook kartonnen dozen zijn erg geschikt om een donkere hoek te maken. Een grote doos op een tafel met daarin een aantal zaklampen kan al heel veel aanleiding geven tot experimenten.
  • Materialen die licht doorlaten: Oude vitrage, regenboogblokken, papier waarin patronen geknipt zijn, zeefjes of filters. Alles wat licht doorlaat kan gebruikt worden om te ontdekken. Door te zorgen voor een oppervlak waar de schaduw op valt ontstaan door het gefilterde licht de mooiste patronen. Nog een idee: Maak foto’s van de patronen die door het licht ontstaan in de donkere hoek.
  • Lichtbronnen die van kleur veranderen: Knipperende kerstverlichting, een van kleur veranderende lichtkubus; de verandering van kleur spreekt tot de verbeelding van kinderen en maakt een lichtatelier nog leuker.
  • Alles wat reflecteert: Denk aan ‘glow in the dark’ speelgoed, een fietsreflector of reflectiestrips. Het geeft zelf geen licht, maar weerkaatst het licht uit de lichtbron. In een donkere omgeving komt dit goed tot zijn recht. Kinderen leren door te experimenteren de werking van dit soort materialen te begrijpen.
  • Dingen die spiegelen: Als je oude CD’s hebt kun je deze prima gebruiken in het lichtatelier. Schijn met een lamp op de spiegelende kant en er ontstaan mooie lichteffecten. Met plastic spiegels kunnen kinderen het licht van richting veranderen. Het geeft hen invloed op de wijze waarop het licht zich presenteert met allerlei leuke effecten als gevolg. Geef hierbij speelgoed zoals Playmobil-poppetjes, houten boompjes of blokjes die in de spiegels zichtbaar worden als het licht erop schijnt. Aluminiumfolie aan de binnenkant van een kartonnen doos heeft ook een spiegelende werking!
  • Materialen die schaduwen veroorzaken: Door massieve objecten te gebruiken als blokken of uitgeknipte silhouetten (bijvoorbeeld in een kijkdoos) kunnen kinderen schaduwen maken. Trek de schaduwen over of karton en maak ze groter of kleiner door de afstand van de lichtbron te veranderen. Op deze manier kun je allerlei vormen en patronen maken.

Ontdek meer materialen

Leerelementen in het lichtatelier

In het lichtatelier maken de kinderen zo kennis met allerlei materialen die ze in het dagelijks leven tegenkomen. Ze leren te spelen met lichteffecten, het licht te sturen en schaduwen te maken. Dit is goed voor de ontwikkeling van het ruimtelijk inzicht en het stimuleert de fantasie. Door steeds materialen toe te voegen of te vervangen ontstaan nieuwe inzichten en spelmogelijkheden. Heb je niet zoveel ruimte dan is een grote kartonnen doos al een goede basis, maar wat dacht je van het verduisteren van een speellokaal en daar met grote zaklampen en spiegels laten experimenteren? (Aandachtspunt: Sommige kinderen vinden een grote donkere ruimte erg spannend. Zorg voor een veilige omgeving.)

Lichtatelier in de Kinderboekenweek

Tot slot: In aansluiting op het thema van de Kinderboekenweek maakten we het project Bange Boef (beschikbaar via De Onderwijsstudio). Dit verhaal over zebra Boef die voor het eerst alleen thuis blijft geeft ook alle aanleiding om te spelen met licht, donker, schaduwen en patronen. In dit blog lees je er meer over.

Lichttafel bestellen

Meer materialen voor het lichtatelier

Lees meer over Bange Boef (Kinderboekenweek)